Kadmiyum vücutta ne işe yarar?
Tarihsel arka plan
Kadmiyum (Cd), 1817’de kimyasal olarak tanımlanmış bir metaldir. ([Vikipedi][1]) Metalurji, pigment üretimi ve batarya teknolojisi için kullanılmıştır. Doğal olarak mevcut olan bu element daha çok çevresel ve endüstriyel bir kirletici olarak bilinmektedir. İnsan vücudunda ise çok az miktarda bulunmasına rağmen, biyolojik bir “gereklilik” işlevi gördüğüne dair güvenilir bir veri yoktur. Bilimsel literatürde kadmiyumun fayda sağladığını gösteren kuvvetli bir bulgu bulunmamaktadır. ([thepab.org][2])
Geçmişte bazı deniz diatomlarında kadmiyuma bağımlı karbonik anhidraz enzimi bulunduğu bildirilmiş olsa da, bu bulgu insan dâhil yüksek organizmalara genişletilmemiştir. ([Vikipedi][1]) Dolayısıyla kadmiyumun “vücutta ne işe yarar?” sorusunun yanıtı geleneksel besin öğelerindeki gibi net değildir.
Günümüzdeki akademik tartışmalar
1. Esansiyel olup olmadığı
Bazı araştırmacılar, kadmiyumun temel işlevli bir iz element olmadığını, “non‑essential” yani organizma için gerekli olmayan fakat çevresel olarak maruz kalınan bir metal olduğunu savunmaktadır. ([thepab.org][2]) İnsan vücudunda kadmiyumun eksikliğiyle ortaya çıkan spesifik bir hastalık tanımlanmamış olup; bu da “gerekli bir element” olduğuna dair güçlü bir delil oluşturmaz. ([trace-element.org][3])
2. Birikim ve toksisite riski
Kadmiyumun vücutta yarı ömrü oldukça uzundur (yaklaşık 16‑30 yıl) ve özellikle böbrek, karaciğer, kemik doku gibi alanlarda birikebilir. ([MDPI][4]) Bu birikim, oksidatif stres, DNA onarım mekanizmalarının bozulması ve hücre sinyal yollarının etkilenmesi gibi çeşitli mekanizmalarla toksik etkiye yol açabilir. ([MDPI][5])
3. İnsanlarda hangi işlevleri olabilir?
Araştırmalar kadmiyumun doğrudan “yararlı işlev” gördüğünü değil, daha çok zararlı etkilerinin olduğunu göstermektedir. Örneğin; kadmiyum alımının kemik mineral yoğunluğunu azaltabileceği, böbrek hasarına yol açabileceği, karsinojenite riski taşıdığı yaygın şekilde raporlanmıştır. ([MDPI][6]) Aynı zamanda, kadmiyum tanımlanmış bir biyokimyasal süreçte kofaktör olarak yer almaz; yani bir enzimin doğal çalışması için gereklidir diyemiyoruz.
4. Akademik tartışma konusu: dolaylı etkiler
Kadmiyum, eser seviyelerde olsa bile diğer iz elementlerin (örneğin çinko, kalsiyum) metabolizmasını bozabilir. Bu nedenle bazı çalışmalar “kadmiyumun dolaylı şekilde etkili olabilir” diyerek araştırmaktadır. ([SpringerLink][7]) Ayrıca bazı marjon çalışmalarında kadmiyumun hormon reseptörleriyle etkileşime girdiği ve östrojen benzeri etkiler gösterebileceği öne sürülmüştür. ([WIRED][8])
İnsan vücudunda kadmiyum izlenimi
– Gıdalar, sigara ve hava yoluyla vücuda girer. ([SpringerLink][9])
– Vücutta biriktirilir, özellikle böbreklerin proksimal tübüllerinde toplandığı bulunmuştur. ([SpringerLink][9])
– Uzun süreli birikim sonucu kemiklerde mineral kaybı, böbrek disfonksiyonu ortaya çıkabilir. ([ScienceDirect][10])
– Bu durum, kadmiyumu “zararlı” metal grubuna sokar; faydadan çok risk bağlamında ele alınır.
Sonuç
Özetle, kadmiyumun insan vücudunda belirgin, yararlı bir rolü olduğuna dair bilimsel destek yoktur. Aksine, maruz kalındığında birikim ve toksik etki riski taşıyan bir elementtir. Bu yüzden bilimsel literatürde “vücutta ne işe yarar?” sorusuna karşılık, “gerekli bir besin öğesi değildir, birikimi önlenmelidir” yanıtı hâkimdir. Akademik ortamda kadmiyumun dolaylı etkileri ve maruziyetin azaltılması yönünde araştırmalar sürmektedir.
İsterseniz kadmiyum maruziyeti nasıl azaltılır, hangi gıdalarda daha yüksek bulunur gibi bilgiler de hazırlayabilirim.
[1]: “Cadmium”
[2]: “Essential and non-essential heavy metals sources and impacts on human …”
[3]: “ESSENTIAL TRACE ELEMENTS IN HUMAN HEALTH: A PHYSICIAN’S VIEW”
[4]: “Cadmium Toxicity and Health Effects—A Brief Summary – MDPI”
[5]: “Cadmium Exposure: Mechanisms and Pathways of Toxicity and … – MDPI”
[6]: “Effects of Cadmium Pollution on Human Health: A Narrative Review – MDPI”
[7]: “Protective Role of the Essential Trace Elements in the Obviation of …”
[8]: “Cadmium Exposure Mimics Estrogen”
[9]: “Human Health Effects of Chronic Cadmium Exposure”
[10]: “Cadmium toxicity: A role in bone cell function and teeth development”