Ne Tür Projeler Vardır? Bir Akşamüstünün Sessiz Sorusu
Bir akşamüstü, belediyenin eski taş binasında toplandık. Pencereden süzülen portakal rengi ışık, uzun masanın üzerine serildi; kâğıtlar, post-it’ler, kalemler küçük adacıklar gibi kıpırdanıyordu. Ben hikâyeyi anlatan kişiyim; o gün, topluluğumuz için “Ne tür projeler vardır?” diye sorarken, aslında kendimize “Kim olmak istiyoruz?” diye fısıldıyorduk.
Mert, çözüm odaklı bakışıyla haritaları açtı. Deniz, insan hikâyelerini sabırla dinledi. O an fark ettim: Bir proje yalnızca bir plan değil; farklı yolların, farklı bakışların buluşma noktasıydı. Bu hikâyede karakterlerimizin yaklaşımları üzerinden, projelerin dünyasını birlikte keşfedeceğiz.
> Peki sizin mahallenizde, hangi ihtiyaç önce konuşur: veri mi, duygu mu?
Proje Türlerinin Kalbi: Bir masanın etrafında toplanan niyetler
Deniz, “İnsanların sesi önce gelir,” dedi. Mert ise “Veri, iyi niyetin kör noktalarını aydınlatır,” diye ekledi. İkisi de haklıydı. Proje türlerini konuşurken, masaya şu başlıkları koyduk:
1) Altyapı ve İyileştirme Projeleri
Mert, kırışmış bir krokide sokak lambalarının işaretlerini gösterdi. “Karanlık sokak, güven hissini azaltıyor. Aydınlatma, en hızlı etki.”
Bu projeler; yollar, su hatları, erişilebilir kaldırımlar, park düzenlemeleri gibi somut çıktılar üretir. Ölçülebilir, net takvimlidir. Mert’in planı gibi: başla–tamamla–teslim et.
2) Sosyal Etki ve Topluluk Dayanışma Projeleri
Deniz, mahalledeki yalnız yaşlıların isimlerini ekledi listeye. “Her ışık direği, bir insanın kapısına giden yolu da aydınlatmalı.”
Bu projeler; psikososyal destek, gençlik kulüpleri, mentorluk ağlarıyla güven ve aidiyet yaratır. Başarı göstergesi bazen sessizdir: Yüzlerdeki rahatlama, kapı önündeki gülümseme.
3) Eğitim ve Kapasite Geliştirme Projeleri
Ayşe (stratejik bir öğretmen) derin bir nefes alıp “Okuryazarlık, dijital yetkinlik, finansal farkındalık… Bunlar uzun vade kazanımları,” dedi.
Atölyeler, öğretmen eğitimleri, mesleki kurslar… İnsan sermayesi güçlenir; değişim, yavaş ama kalıcıdır.
4) Ar-Ge ve Yenilik Projeleri
Efe, empatisi yüksek bir yazılımcı olarak lafa karıştı: “Veriyi anlamlandırmadan inovasyon, yalnızca şans.”
Pilot uygulamalar, prototipler, açık veri uygulamaları… Bu projeler hipotez–test–öğren döngüsüyle ilerler ve diğer türlerin motoru olur.
5) Kültür–Sanat ve Anlatı Projeleri
Deniz’in gözleri parladı. “Mahalle korosu, göç hikâyeleri arşivi, sokak sergisi…”
Sanat projeleri, görülmeyeni görünür kılar. Bir duvar resmi bazen bir rapordan daha çok kapı açar; çünkü duygu, veriye giden yolu hazırlayabilir.
6) Çevre ve Sürdürülebilirlik Projeleri
Mert dosyadan bir tablo çıkardı: Atık ayrıştırma, yağmur suyu hasadı, enerji verimliliği.
Somut hedefler (ton, kWh, litre) net ölçümler sağlar; ama en kıymetlisi, Deniz’in dediği gibi, alışkanlıkların dönüşmesidir.
7) Dijital Dönüşüm ve Erişim Projeleri
Efe, “Ağ yoksa, anlatı da eksik,” dedi. Açık Wi-Fi noktaları, cihaz havuzları, erişilebilir web siteleri…
Bu tür, diğer projeler için altyapı-üstü altyapıdır; görünmez ama her şeyi mümkün kılar.
Hikâyenin Düğümü: Veri haritası mı, kalp haritası mı?
Toplantı ortasında elektrikler kısa bir süreliğine gitti. O karanlık an, konuşmadığımız bir soruyu fısıldadı:
“Önce ne yapacağız?”
Mert, bir öncelik matrisi çizdi duvara: etki × uygulanabilirlik. Deniz, mahallenin en sessiz seslerini işaretledi: “Bu matrisin dışındaki hayatlar?”
Ayşe, “Önceliklendirme, dışlamaya dönüşmesin,” diye hatırlattı. Efe, veri setlerine küçük notlar düştü: “Boşluk = görünmeyen hikâye.”
Ve anladık: Proje türleri, bir merdivenin basamakları gibi; ama nereye çıktığımızı kalbimiz belirliyor. Strateji ile empati, birbirinin karşıtı değil; aynı kapının iki anahtarı.
Ne Tür Projeler Vardır? – Uygulamada Bütüncül Kurgular
Aynı akşam üç parçalı bir çerçeveye uzlaştık:
(a) Hızlı Kazanım – “Bugün Nefes Alalım”
Kırık sokak lambaları, geçici rampalar, açık Wi-Fi noktaları.
Hedef: Güven ve erişimde hemen hissedilen artış.
(b) Derinleşme – “Yarın Kalıcı Olsun”
Mentorluk ağı, okuma kulübü, atölye dizisi, enerji izleme kiti.
Hedef: Davranış ve becerilerde ölçülebilir değişim.
(c) Yenilik – “Gelecek İçin Öğrenelim”
Atık ısıdan mikro-sera, açık veriyle hareketlilik haritası, mahalle arşivi.
Hedef: Deney–öğren döngüsüyle ölçeklenebilir modeller.
> Siz olsanız, hangi üçlüyü seçerdiniz: bugün nefes, yarın kök, öbür gün ufuk?
Karakterlerin Kavşağı: Stereotiplerin Ötesinde Bir Takım
O masada hepimiz şunu kabul ettik: Mert’in çözüm odaklılığı, Deniz’in ilişkisel bakışı, Ayşe’nin stratejisi, Efe’nin empatisi… Bunlar kişisel güçler. Cinsiyet, bu güçlerin tek açıklaması değil; her birimizde farklı oranlarda var. En iyi projeler, bu özellikleri aynı masada buluşturan projeler.
Başarı İçin Üç Sessiz Kural
1. Ortak dil: Her teknik cümlenin yanında insanca bir cümle.
2. Çift kanıt: Sayıların yanında hikâye; hikâyenin yanında sayı.
3. Ritüel: Aylık buluşma, küçük kutlamalar, görünür teşekkür.
Son Sahne: Işıklar Yeniden Yandığında
Elektrikler geldiğinde, masanın üstündeki planlar ışıldadı. Deniz, “İlk ev ziyareti listesi hazır,” dedi. Mert, bütçe tablolarını toparladı. Ayşe, eğitim takvimini, Efe de veri toplama şemasını paylaştı. Pencerenin dışındaki sokak, hafifçe aydınlandı.
O akşam şunu öğrendik: Ne tür projeler vardır?
Vardır; ama asıl soru, hangi niyetle ve kiminle yaptığımızdır. Proje bir isim değil; ilişkiler, rakamlar ve umutlardan örülmüş bir fiildir.
Sizin Sıranız: Birlikte Düşünelim
Mahallenizde “bugün nefes” kategorisine girecek ilk iş ne olurdu?
Bir “çift kanıt” örneği verebilir misiniz: sayı + hikâye?
Masanızda kim eksik: strateji mi, empati mi? Yoksa ikisini bağlayan bir köprü mü?
Ne Tür Projeler Vardır? – Kısa Özet
Altyapı, sosyal etki, eğitim, Ar-Ge, kültür-sanat, sürdürülebilirlik, dijital erişim.
En güçlü kurgu, hızlı kazanım + derinleşme + yenilik üçlemesinde saklı.
Proje; yalnızca plan değil, insanların birbirine tuttuğu ışıktır.
Bir Yorum Bırakın
Bu hikâyede size en yakın duran proje türü hangisiydi? Sizin masanızda hangi karakterin yaklaşımı daha baskın olurdu? Paylaşın; belki bir sonraki akşamüstü, aynı masada buluşuruz.